Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych dotyczących dopuszczalności kontroli przez sądy administracyjne zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców działając z urzędu wniósł o rozstrzygnięcie przez Naczelny Sąd Administracyjny: „Czy w świetle przepisów ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ocena wszczęcia postępowania karnego skarbowego z punktu widzenia wywołania wyłącznie skutku w postaci wydłużenia postępowania podatkowego poprzedzającego wydanie decyzji podatkowej i w celu nierozpoczęcia albo zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego mieści się w granicach sprawy sądowej kontroli legalności tej decyzji?”
W ocenie Rzecznika MŚP przedmiotowe zagadnienie w omawianym zakresie jest przedmiotem rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych.
W pierwszej, z dwóch rozbieżnych grup orzeczeń przedstawiono pogląd, stosownie do którego, przepisy dają możliwość dokonania przez sąd w postępowaniu ze skargi na decyzję wymiarową oceny zasadności wszczęcia postępowania karnego skarbowego. Ocena ta dotyczy wyłącznie możliwości instrumentalnego wykorzystania przez organy prawa do wszczęcia postępowania karnego skarbowego i możliwym naruszeniem zasady zaufania do organów administracji podatkowej (art. 121 § 1 ordynacji podatkowej). (tak wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 grudnia 2017 r., sygn. akt: III SA/Wa 3823/16, wyrok NSA z dnia 17 maja 2016 r., sygn. akt: II FSK 974/14 wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 22 lipca 2019 r., sygn. akt: I SA/Wr 365/19 i I SA/Wr 366/19wyrok NSA z dnia 30 lipca 2020 r. sygn. akt: I FSK 42/20 oraz I FSK 128/20).
Z kolei druga grupa orzeczeń, prezentuje pogląd przeciwny, to jest taki, że przepisy nie dają możliwości oceny przez sąd w postępowaniu ze skargi na decyzję wymiarową zasadności wszczęcia postępowania karnego skarbowego z punktu widzenia możliwości instrumentalnego wykorzystania prawa do wszczęcia tego postępowania. Wymienić tu należy wyrok NSA z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt: I FSK 759/15, wyroku NSA z dnia 9 listopada 2018 r., sygn. akt: I FSK 2149/16, zdaniu odrębnym do wyroków NSA z dnia 30 lipca 2020 r., sygn. akt: I FSK 128/20 oraz I FSK 42/20.
Przedstawiona wyżej rozbieżność ma charakter rzeczywisty i trwały. W analizowanych sprawach rozstrzygane było sporne zagadnienie prawne w tożsamych stanach faktycznych, w których stosowano i interpretowano te same przepisy prawa. Zaobserwowana w orzecznictwie rozbieżność świadczy o braku pewności rozstrzygnięcia w sprawie dotyczącej omawianego zagadnienia prawnego i uzasadnia potrzebę podjęcia wnioskowanej uchwały.
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców w złożonym wniosku opowiedział się za pierwszą linią orzeczniczą, a więc za dopuszczalnością kontroli przez sądy administracyjne zawieszenia biegu terminu przedawnienia pod kątem instrumentalności wszczęcia postępowania karnoskarbowego.
Kwestia ta dotykać może każdego przedsiębiorcy bez względu na branżę, więc także i my czekamy na odpowiedź i uchwałę jednoznacznie rozstrzygającą te rozbieżności.
