Dane Ministerstwa Finansów wskazują, że w pierwszym kwartale tego roku wykorzystanie STIR pozwoliło na zwiększenie liczby blokad rachunków bankowych o 54 proc. Łączna wartość zablokowanych środków wyniosła przeszło 22,4 mln zł.
STIT to System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej. Jest narzędziem służącym do przetwarzania danych przekazywanych przez instytucje bankowe oraz SKOK-i, by przeanalizować ryzyko wykorzystywania sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Wykorzystanie STIR pozwoliło blokować więcej rachunków bankowych podatników, co do których rozliczeń istnieją wątpliwości.
– Blokada rachunku bankowego stanowi jedną z najdotkliwszych sankcji dla podatnika. Zgodnie z przepisami, jej stosowanie może być wydłużone nawet do trzech miesięcy. To niekiedy oznacza całkowite sparaliżowanie funkcjonowania takiego przedsiębiorcy, które ostatecznie może nawet doprowadzić do likwidacji działalności. Skutki takich działań mogą być zatem nieodwracalne, nawet przy późniejszym wygraniu sporu przez podatnika na etapie sądu administracyjnego – wyjaśnia Jakub Warnieło, szef Zespołu Sporów Podatkowych z firmy doradczej MDDP.
Fiskus blokuje częściej i więcej
Dane Ministerstwa Finansów za pierwszy kwartał 2023 r. pokazują wykorzystanie STIR przy 91 blokadach bankowych. Z tego 48 dotyczyło KAS, a 43 – NUCS. Ten wynik jest o 54,2 proc. wyższy niż w adekwatnym kwartale poprzedniego roku.
– W mojej ocenie, pomimo ww. wzrostu liczby blokad, narzędzie to w dalszym ciągu jest relatywnie rzadko stosowane. Z danych GUS-u z początku 2023 roku wynika, że w Polsce mamy prawie 5 mln firm(…) 91 blokad dokonanych w I kwartale br. z pewnością nie jest zatrważającym zjawiskiem, a raczej świadczy o marginalnym wykorzystywaniu tego narzędzia. Na etapie projektowania tego rozwiązania Ministerstwo Finansów szacowało, że rocznie będzie blokowanych około 4,6 tys. rachunków – komentuje Ewa Flor, doradczyni podatkowa z Kancelarii ATL Accounting & Payroll.
Trudno jednoznacznie określić przyczyny tego wzrostu blokad. Może to rzeczywiście wynikać z rosnących nieprawidłowości po stronie podatników, z których więcej nie przestrzega obowiązujących przepisów czy popełnia błędy w rozliczeniach. Może być zaostrzeniem kursu UCS i KAS wobec podatników, zwiększeniem czujności organów i skuteczniejszą identyfikacją podatników będących potencjalnym zagrożeniem dla systemu podatkowego.
– Ten wzrost można różnie interpretować. Po pierwsze, zwiększona skuteczność działań organów skarbowych w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów dotyczących ścigania nieprawidłowości podatkowych. Po drugie, może to oznaczać, że organy nie korzystają z innych środków form interwencji, takich jak czynności sprawdzające czy kontrole podatkowe. Niezależnie od interpretacji, trzeba zaznaczyć, że potrzeby finansowe państwa wciąż rosną. Konieczność ich finansowania powoduje, że z pewnością istnieje presja na poszukiwanie nieprawidłowości i zapobieganie wypływom z budżetu – wyjaśnia różne możliwości Marek Niczyporuk, doradca podatkowy z Kancelarii Ars AEQUI.
Miliony zablokowane
Faktem jest, ze w pierwszym kwartale 2023 r. łączna wartość zablokowanych środków finansowych wyniosła 22,47 mln zł. W stosunku do marca 2022 r. jest to wzrost o 41,2 proc.
– Jeśli weźmiemy pod uwagę przykładowo dane z zakończonych w 2022 r. kontroli podatkowych, których ustalenia wyniosły 3,179 mld zł, to ponad 22 mln zł wydaje się relatywnie niewielką kwotą, tym bardziej, że mówimy tutaj o sumie środków zablokowanych jedynie tymczasowo, która niekoniecznie odzwierciedla ostateczne ustalenia podatkowe z tego źródła – analizuje sytuację Ewa Flor – Zastosowanie blokady ma na celu zabezpieczenie potencjalnych należności podatkowych i uniemożliwienie ukrywania lub przenoszenia ich. Kwota zablokowanych środków może być jedynie fragmentem pełnych ustaleń podatkowych – dodaje.
Pierwszy kwartał tego roku to także szacowana łączna wartość uszczupleń publiczno-prawnych w kwocie 59,81 mln zł. To o 9,8 proc. mniej niż rok wcześniej.
– Zmiany przepisów, które miały miejsce w ostatnich latach, zdecydowanie utrudniają nieuczciwym podatnikom możliwość osiągania nieuprawnionych korzyści podatkowych. Dlatego też ten nieznaczny spadek odczytywałbym jako wynik efektywności wielu wprowadzonych narzędzi prawnych, które mają przeciwdziałać wyłudzeniom – przekonuje Jakub Warnieło.
STIR pomaga Ministerstwu Finansów
Większa efektywność wykorzystania STIR w pierwszym kwartale 2023 roku to – według Ministerstwa Finansów – również efekt związany ze zidentyfikowaniem w ramach czynności analitycznych większej liczby podmiotów podejrzanych o możliwe wykorzystywania sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych.
– W nadchodzących miesiącach można raczej oczekiwać kontynuacji wysiłków organów skarbowych w zakresie identyfikacji i ścigania podmiotów zaangażowanych w nieprawidłowości podatkowe. Jednak nie powinny zapominać o tym, że zdecydowana większość przedsiębiorców działa w sposób uczciwy, a część nieprawidłowości wynika z wadliwej legislacji. Często zdarza się, że organy skarbowe w sposób bardzo instrumentalny interpretują pojęcie obejścia przepisów prawa podatkowego, kwestionując także prawidłowe rozliczenia – podsumowuje Marek Niczyporuk.
Źródło: mat. prasowe
