[miejsce publikacji] ICT Professional, Nr 1 – 10/2013, strona 18.
[rubryka] Finanse
[autor] Piotr Marciniak
[tytuł] Środki unijne, a inwestycje lokalnych ISP
___________________________________________________________________________________________________________
Gdzieś w 2009 r. w telewizji można było obejrzeć cykl reklam promujących fundusze europejskie. „Podobno brodatym nie dają” – do dziś wiele osób pamięta zapewne te spoty. I nic dziwnego – ówcześnie fundusze unijne były jak Yeti – każdy o nich mówił, ale mało kto je pozyskał. Nie inaczej było u operatorów lokalnych, gdyż pierwsze z dostępnych konkursów nie przewidywały finansowania budowy sieci szerokopasmowych.
Jednak to właśnie wtedy, na przełomie 2008/2009 r. ruszył POIG 8.4. Pierwszy program pomocowy oferujący dofinansowanie budowy sieci dostępowych przez MŚP. Początki były skromne. Do połowy 2009 r. złożonych zostało 40 wniosków, z czego zatwierdzono 13 przyznając im łącznie dofinansowanie w wysokości niespełna 6 mln zł.
Jesienią 2009 r. dzięki animowanym m.in. przez KIKE akcjom informacyjnym i negocjacjom ofert na pomoc w sporządzaniu wniosków o dofinansowanie przez wyspecjalizowane podmioty – złożonych zostało już blisko 90 wniosków, z których po wyjątkowo długiej ocenie w 2010 r. aż 55 zakwalifikowano do dofinansowania na kwotę 41 mln zł. Dynamika procesu aplikacyjnego rosła osiągając w 2012 r. poziom kilkuset składanych w każdym naborze wniosków ze średnią wartością projektu wynoszącą 4-6 mln zł – tyle, ile wynosiło łączne dofinansowanie wszystkich 13 wniosków złożonych do końca I połowy 2009 r.
Rosła jednak nie tylko ilość wniosków, ich wartość oraz liczba beneficjentów i podłączanych abonentów. Stało się coś jeszcze. Środki unijne „spotkały się” w czasie ze spadkiem cen na nowoczesne rozwiązania dostępowe w technologiach FTTH. Połączenie tych dwóch czynników, czyli dostępności dofinansowań oraz rozwoju rynku GPON – otworzyło przed sieciami lokalnymi nowe, szerokie możliwości rozbudowy i przebudowy sieci dostępowych oraz usług. I tak jak pierwsze projekty z 2009 r. skupiały się głównie na sieciach WiFi, tak od 2011/2012 r. niemal wszystkie dofinansowywane wnioski zorientowane są na projekty światłowodowe.
Z pełnym przekonaniem można powiedzieć, że POIG 8.4 stał się motorem zmian w setkach sieci lokalnych. Powodem skoku technologicznego, który z uwagi na dostępne przepustowości i trwałość łączy światłowodowych, gwarantuje konkurencyjność i potencjał w świadczeniu szerokopasmowych usług na nadchodzące lata. Niemal każdy beneficjent obecnej perspektywy unijnej w okresie 2007-2013, mimo wyzwań i trudności związanych z realizacją projektów, potwierdza szansę rozwoju firmy, sieci i usług jaką otrzymał wraz ze wsparciem. Co więcej – realizacja projektów unijnych niejednokrotnie wpływa na zmiany w samym funkcjonowaniu MŚP. Realizacja unijnych projektów wymaga bowiem w wielu przypadkach od beneficjentów wprowadzenia planowania średnioterminowego (wynikających z łącznie 5-letniego okresu realizacji i trwałości), zmian w procedurach rozliczeniowych i wykonawczych, nawiązania stałej współpracy z dostawcami i podwykonawcami, a także wdrożenia nowych narzędzi – np. systemu paszportyzacji.
POIG 8.4 to pierwszy w Polsce i jednocześnie dedykowany dla rynku MŚP unijny projekt pomocowy w perspektywie finansowej 2007-2013. Jego popularność w latach 2011-2012 spowodowała, iż niemal wyczerpana już została alokacja przeznaczonych na to działanie środków. Z tego powodu nie jest jasne, ile ze zgłoszonych w ostatnim, wiosennym (2013 r.) naborze projektów ma szansę uzyskać finansowanie. Równocześnie wstrzymano organizację kolejnego konkursu planowanego pierwotnie na czerwiec.
Czy oznacza to koniec środków z budżetu UE na budowę sieci szerokopasmowych przez MŚP? Oczywiście nie. Na co więc można liczyć?
Jeszcze w tym roku na terenie części województw toczą się postępowania w ramach regionalnych budżetów RPO (min. Polska Wschodnia oraz Wielkopolska). Konkursy te powiązane są zazwyczaj z budowanymi przez samorządy sieciami wojewódzkimi, więc ich zasady oraz cele odbiegają częściowo od otwartych zasad wypracowanych w toku naborów POIG 8.4. Przykładem różnic jest nie tylko wyższa minimalna wartość projektów, ale też często wymagana deklaracja dowiązania budowanej przez ISP infrastruktury do węzła sieci wojewódzkiej. Decydując się na udział w tych konkursach, należy bardzo dokładnie zapoznać się z wymaganiami oraz… przyjętym przez samorząd grafikiem prac. Terminy uruchomienia interesujących ISP węzłów (w tym możliwe opóźnienia), a także często nieznane jeszcze ceny usług transmisyjnych, są bowiem kluczowe dla możliwości zrealizowania i rozliczenia celów własnych projektów RPO.
Zupełnie nowe możliwości pozyskania wsparcia otworzy przed ISP nowa unijna perspektywa finansowa 2014-2020. Z punktu widzenia sieci szerokopasmowych – interesujący nas cel inwestycyjny na ten okres definiuje Europejska Agenda Cyfrowa 2020, zaś w Polsce szereg dokumentów – m.in. Narodowy Plan Szerokopasmowy. Jest nim zapewnienie wszystkim Europejczykom do 2020 r. dostępu do Internetu z prędkością 30 i 100 Mb.
W Polsce – środki na realizację tego celu zgromadzone zostaną w Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa. POPC ma w założeniu zebrać w jednym miejscu fundusze rozproszone obecnie pomiędzy POIG oraz RPO. To celowe działanie, gdyż w nadchodzących latach niemal całość dofinansowań przeznaczona ma zostać na wsparcie budowy sieci dostępowych. MRR wychodzi bowiem z założenia, że budowa sieci regionalnych przez samorządy sfinansowana powinna zostać do 2015 r. z obecnych projektów realizowanych w ramach poszczególnych RPO.
Prace nad finalnym kształtem POPC nadal trwają. Od jesieni 2012 r. bierze w nich udział KIKE. Wśród najważniejszych uzgodnionych przez Izbę postulatów znajdują się: rezerwacja części budżetu POPC na konkursy adresowane wyłącznie do MŚP (podobnie, jak obecny POIG 8.4, ale z większą pulą), ograniczenie możliwości budowy infrastruktury dostępowej przez samorządy, czy zmiana wskaźnika rezultatu z ilości podpisanych umów, na ilość zakończeń sieci. Ostateczny kształt POPC powinien być znany do końca 2013 r. Nowe konkursy wymagać jednak będą jeszcze opracowania dokumentów szczegółowych. Stąd prawdopodobnie nie zostaną ogłoszone wcześniej, niż w 2015 r. Są więc 2 lata czasu na dokończenie obecnych inwestycji i złapanie oddechu przed kolejnymi naborami. To również dobry czas, by firmy które jak dotąd nie zdecydowały się sięgnąć po dofinansowania – mogły ocenić efekty inwestycji zrealizowanych przez beneficjentów projektów z POIG 8.4. I rozważyć udział w POPC w przyszłości.
KIKE jest stałym uczestnikiem konsultacji dla obecnej i przyszłej perspektywy unijnej, jak również autorem wielu zmian i rozwiązań przyjętych w toku prac eksperckich. Będziemy nadal pracować nad tym, by konkursy dawały szansę rozwoju rynku, usług oraz ISP.
Zapraszamy do śledzenia informacji na www.kike.pl.
Piotr Marciniak
GRAP KIKE
