W lutym tego roku Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Maciej Świrski zagroził nałożeniem kary w wysokości 400 tysięcy złotych na likwidatora TVP, Daniela Gorgosza, za brak umowy objętej zasadą must carry must offer dotyczącej dystrybucji kanałów TVP na platformie Pilot WP. Mało kto wie, że sprawa ta ma już przeszło 12 lat.
W Polsce zasada “must carry, must offer” jest uregulowana w Ustawie z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1716). Art. 43 ustawy – reguluje obowiązek operatorów kablowych do rozprowadzania TVP1, TVP2, TVP3, Polsat, TVN, TV4, TV Puls (must carry). Art. 43a ustawy – nakłada na nadawców obowiązek nieodpłatnego udostępniania tych programów operatorom (must offer).
Stara historia
Spawa tej umowy, a dokładniej jej braku ma już 12 lat. Wtedy WP Pilot nazywał się Netvi (później Videostar, a spółka go prowadząca Netwizor) i był drugą polską platformą OTT (Over-The-Top – sposób dostarczania treści wideo i audio przez internet), która uruchomiła między innymi kanały objęte zasadą must. Dla porządku należy dodać, że pierwszy platformę OTT o nazwie NEXT PLUS uruchomił w grudniu 2012 roku Ryszard Krajewski. W trudnych warunkach rynkowych i w konflikcie z nadawcami projekt nie osiągnął znaczącej pozycji rynkowej i został zamknięty.
W tamtym czasie wywiązał się spór pomiędzy NEXT PLUS i Netvi a nadawcami, w którym kluczową rolę miała odegrać Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Ta jednak nie była w stanie ani sprecyzować spójnego stanowiska ani rozstrzygnąć tego konfliktu. Nadawcy uważali, że serwisy OTT nie są objęte tą zasadą i Netwizor nie ma prawa oferować ich kanałów. Netwizor zarejestrowany jako operator telekomunikacyjny uważał, że nie tylko ma takie prawo, ale i obowiązek. Po dwóch stronach barykady stanęli giganci: profesor Stanisław Piątek i Anna Streżyńska.
Profesor Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego Stanisław Piątek wykłada publiczne prawo gospodarcze i prawo administracyjne. Specjalizuje się w prawie telekomunikacyjnym i mediów elektronicznych. Uczestniczył w pracach administracji centralnej oraz Sejmu nad przygotowaniem ustaw w tych dziedzinach. Współpracował z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji oraz Urzędem Regulacji Telekomunikacji i Poczty.
Anna Streżyńska, z wykształcenia prawniczka, jest znaną w branży ekspertką w dziedzinie telekomunikacji i cyfryzacji (gościła także na ostatnim Zjeździe MiŚOT). W latach 2006-2012 pełniła funkcję Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, a w latach 2015-2018 Ministrem Cyfryzacji. Współtworzyła Strategię Informatyzacji Państwa – Plan Działań Ministra Cyfryzacji oraz inicjowała projekty z zakresu cyfryzacji państwa w obszarze cyfrowej tożsamości (takich jak profil zaufany logowany przez bankowość elektroniczną, podpis zaufany, mObywatel). W 2013 reprezentowała Centrum Studiów Regulacyjnych.
Profesor stanął po stronie nadawców, przyszła Minister Cyfryzacji poparła stanowisko Netwizora.
Na barykadach
Walka toczyła się na różne argumenty. Spierano się między innymi jak rozumieć ustawę i jej zapisy o sieci telekomunikacyjnej, a sieci teleinformatycznej. Później spór przeniósł się na płaszczyznę praw autorskich na polu eksploatacji OTT.
Nadawcy twierdzili, że nie mogą udzielić praw, których sami nie nabyli. Bronili się tym, że nie mają praw autorskich na polu OTT do filmów, dokumentów i innych programów, które zakupili od dostawców zewnętrznych. Sprawa trafiła do sądu. „Uparty” Netwizor nie chciał zaprzestać reemitowania programów największych polskich nadawców. Wszystkie pozwy przeciw niemu okazały się jednak bezskuteczne. Tę rundę nadawcy przegrali. W latach 2017- 2018, kiedy Netwizora, już pod komercyjną nazwą WP Pilot kupiła Wirtualna Polska rozpoczął się kolejny rozdział. Latem 2018 odbywały się Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej, które transmitowała Telewizja Polska.
WP Pilot stanął na nowej platformie technicznej mogącej obsłużyć kilka milionów jednoczesnych streamów. Mecze reprezentacji mogły wygenerować ogromny ruch i platforma musiała być na to przygotowana. Kiedy ekipa techniczna świętowała udane testy techniczne Prezes WP Media Jacek Świderski ogłosił, że WP Pilot nie będzie transmitował mistrzostw. Miał to być gest dobrej woli prowadzący do podpisania spornej umowy. Jacek Kurski, ówczesny Prezes TVP nie docenił go i umowy nie podpisał. Jego następcy przez kolejne lata również.
Roszczenie
A o co to czy się ta walka tak naprawdę? Oczywiście o pieniądze. Serwisy OTT odbierają widzów tradycyjnym kablówkom i platformom satelitarnym, na których mierzona jest oglądalność, co przekłada się na reklamę i wpływy nadawców. W interesie nadawców jest utrzymanie status quo, przynajmniej do czasu, kiedy da się zmonetyzować „widzów internetowych”.
Reklama DAI i Fast Channels działa w praktyce wyłącznie w USA i Wielkiej Brytanii. Polski rynek bada ten obszar, testuje i powoli wdraża, ale nikt nie wie na ile to będzie opłacalne. GPW oferuje DAI jako adresowane reklamy w telewizji linearnej na platformach OTT, IPTV, HbbTV oraz innych dostępnych w zakresie Connected TV. Między innymi Grupa TVN i Wirtualna Polska odpaliły swoje fast kanały. Inni nadawcy też spoglądają w tym kierunku. Jednak, póki co, to nikt nie wie, czy to będzie bardziej ciekawostka i ewentualne wzmocnienie przychodów z reklamy już osiąganych, czy może równolegle rozwijający się mocny biznes.
Tymczasem 12 lat minęło jak jeden dzień i w lutym 2025 roku KRRiT zagroziła TVP karą 400 tysięcy złotych. Wypada w zaokrągleniu 34 tysiące rocznie. Jednak jak czytamy doniesienia prasowe likwidator TVP Daniel Gorgosz nie zgadza się na taką karę. Przecież z Wirtualną Polską prowadzone są negocjacje. Co z tego, że już drugą dekadę?
W późniejszym czasie pojawiły się platformy OTT jak m.in. Sweet.tv, Megogo i CDA. Wszystkie mają w swojej ofercie kanały TVP.
