Procesy konsolidacyjne dotyczą całego rynku bez względu na rodzaj prowadzonej działalności. Nic dziwnego, że zachodzą także wśród lokalnych operatorów telekomunikacyjnych. Korzyści z nich płynące to efekt synergii, o którym szerzej pisze Krzysztof Zawadzki, ekspert Grupy MiŚOT.
W 2011 roku agencja PMR wydała raport, w którym zwróciła uwagę, że ostatnie dwanaście miesięcy na polskim rynku telekomunikacyjnym obfitowało w szereg bardzo ważnych wydarzeń wpływających na sytuację w branży telekomunikacyjnej, a nasilony ruch konsolidacyjny miał zdecydować, że rok 2011 upłyną pod hasłem konsolidacji. Wówczas specjaliści zwracali uwagę, że ówczesny etap rozwoju rynku, w którym rozwój organiczny jest mocno utrudniony, skłania do konsolidacji, która jest jedyną ścieżką do dalszego wzrostu wartości firm telekomunikacyjnych.
Czy zatem – niemal 11 lat od daty publikacji przytoczonego wyżej raportu – jest jeszcze miejsce na konsolidację? Czy trend konsolidacyjny trwa nadal i czy jest to w ogóle trend? A może jest to po prostu ciągły i naturalny proces przeobrażania się rynku?
Obserwując inne branże, należy stwierdzić, że procesy konsolidacyjne, które w pierwszej fazie liberalizacji rynku telekomunikacyjnego dotyczyły głównie dużych operatorów, nie są jakość szczególnie charakterystyczne tylko dla branży telekomunikacyjnej. Wręcz przeciwnie. Dotyczą, one tak naprawdę całego wolnego rynku bez względu na rodzaj prowadzonej działalności. Co więcej, biorąc pod uwagę strukturę udziału operatorów pod względem liczby użytkowników Internetu stacjonarnego (rysunek poniżej – Raport o stanie rynku telekomunikacyjnego w Polsce w 2021 r. Urząd Komunikacji Elektronicznej), potencjał do konsolidacji małych i średnich operatorów jest ogromny. Można zaryzykować tezę, że to właśnie ich czas i kolejna odsłona konsolidacji na rynku telekomunikacyjnym.
Rysunek 1. Udziały operatorów pod względem liczby użytkowników internetu stacjonarnego
Źródło: Urząd Komunikacji Elektronicznej
Postawmy zatem inne pytanie. Jakich synergii można oczekiwać po konsolidacji lub jakie korzyści dla firmy daje proces konsolidacji? Z pewnością odpowiedzi jest wiele. Analizując różnorakie procesy konsolidacji można zauważyć następujące źródła synergii:
| Rodzaj synergii | Miejsce wystąpienia |
| stworzenie potencjału do budowy dobrych zespołów marketingu i sprzedaży – konsolidacja mniejszych podmiotów z branży IT; | Mniejsze podmioty z branży IT |
| podział kosztów stałych, realokacja wolnych zasobów ludzkich pomiędzy poszczególnymi firmami sieci oraz wymiana wiedzy i doświadczeń – konsolidacja firm audytorskich; | Firmy audytorskie |
| zwiększenie potencjałów sprzedażowych poprzez m.in. możliwość zaoferowania nowej, atrakcyjnej oferty produktów znanych, światowych marek i wyższej jakości obsługi, skrócenie czasu dostaw – konsolidacja firm z rynku dziecięcego e-commerce-u; | Firmy z rynku dziecięcego e-commerce-u |
| wzmocnienie pozycji rynkowej i konkurencyjności zarządzanych podmiotów – konsolidacja banków spółdzielczych; | Banki spółdzielcze |
| wzrost opłacalności eksportu, a dzięki temu wzmocnienie karty przetargowej w rozmowach z sieciami handlowymi – konsolidacja sektora mleczarskiego (spółdzielni mleczarskich); | Spółdzielnie mleczarskie |
| spełnienie rygorystycznych wymagań regulacyjnych oraz specyficznych zasad i procedur – konsolidacja centrów dystrybucji detalicznej; | Centra dystrybucji detalicznej |
| lepsze wykorzystanie istniejącej sieci i jej optymalizacja oraz digitalizacja procesów operacyjnych – konsolidacja branży TSL; | Firmy z branży TSL |
| budowa dużej, silnej marki, która budzi zaufanie klientów i świadczy usługi takiej samej jakości – niezależnie od terminu wizyty czy lokalizacji placówki, którą odwiedza pacjent, pozyskanie środków na inwestycje i wdrażanie innowacji – konsolidacja branży stomatologicznej; | Branża stomatologiczna |
| podniesienie jednolitych standardów pracy, budowa wspólnego systemu wymiany ofert, możliwość minimalizowania kosztów – konsolidacja branży agentów nieruchomości; | Agenci nieruchomości |
| wzrost racjonalności w gospodarowaniu mocami produkcyjnymi, skrócenie łańcucha dostaw i poprawa logistyki, a w konsekwencji redukcja kosztów operacyjnych – konsolidacja branży piwnej (mali lokalni producenci); | Branży piwna (mali lokalni producenci); |
| zwiększenie szans na przetrwanie, lokalna współpraca, która pozwoli na budowanie konkurencyjności oraz na zachowanie jakości – mimo rosnących kosztów – konsolidacja małych rodzinnych producentów alkoholi; | Mali rodzinni producenci alkoholi |
| uzyskanie dostępu do finansowania zewnętrznego i mocniejsza pozycja w negocjacjach z dostawcami sprawia – konsolidacja firm dystrybucyjnych; | Firmy dystrybucyjne |
| inwestycje w odpowiednie narzędzia: sprzedażowe i poprawa jakości obsługi klienta – konsolidacja firm z ubezpieczeniowych; | Firmy ubezpieczeniowe |
| skuteczna walka z konkurencją i dominacją dużych podmiotów zagranicznych, cyfrowa konsolidacja, czyli dzielenie się danymi i zasobami między firmami działającymi na rynku – konsolidacja małych firm transportowych. | Małe firmy transportowe |
Dla uchwycenia skali synergii jak wystąpiły w procesie konsolidacji rynku telekomunikacyjnego warto zwrócić uwagę na poniższy rysunek, który przedstawia skalę, rodzaje oraz strukturę synergii jakie zostały osiągnięte w procesie konsolidacji firm telekomunikacyjnych w Wielkiej Brytanii w 2010 r. oraz w Niemczech w 2014 r. W pierwszym przypadku to 4.1 mld EUR a w drugim nawet 5.5 mld EUR. W zależności od przykładu, synergie dotyczyły: przychodów, sieci i obszarów IT, dystrybucji, marketingu, kosztów administracyjnych czy wydatków inwestycyjnych.
Rysunek 2. Rodzaje synergii i jej wartości oraz wyzwania do ich realizacji
Podsumowując, można powiedzieć, że konsolidacja:
- jest naturalnym procesem w gospodarce wolnorynkowej;
- jest następstwem dążenia podmiotów gospodarczych do zwiększenia udziału w rynku oraz osiągnięcia efektów skali polegających na obniżeniu kosztów wytworzenia produktów lub usług, co prowadzi do wzrostu konkurencyjności;
- tworzy możliwość opuszczenia branży przez właścicieli przedsiębiorstw, którzy z różnych względów zainteresowani są upłynnieniem swojego biznesu;
- pozwala zdywersyfikować bazę produktową, uzyskać dostęp do nowych rynków i oszczędności kosztowych pozwalających na zwiększenie rentowności prowadzonej działalności;
- przyspiesza realizację celów strategicznych związanych z budowaniem skali działalności;
- jest drogą do zwiększenia efektywności działania poprzez połączenie z innym podmiotem lub na drodze włączenia w większą strukturę;
- pozwala zrealizować wyższy zwrot z zainwestowanego kapitału niż w przypadku samodzielnego kontynuowania działalności;
- może stanowić klucz do uwolnienia potencjału, którego żadna ze stron nie jest w stanie odnaleźć ani zrealizować samodzielnie (dot. synergii, czyli dodatkowej wartości tworzonej przez połączone podmioty, przewyższającej sumę wartości generowanej w sytuacji, gdy każdy z uczestników transakcji działa osobno).
Na zakończenie warto powiedzieć, że konsolidacja może ale nie musi być procesem skomplikowanym. Przede wszystkim jednak trzeba się do niego przygotować poprzez:
- przeprowadzenie audytu wewnętrznego – analiza due dilligence;
- wdrożenie działań naprawczych / optymalizacyjnych wpływających na wycenę przedsiębiorstwa;
- sporządzenie wyceny – sprawdzenie wartości przedsiębiorstwa.
Czytaj także:
