Zerwaniu wielu sieci telekomunikacyjnych w czasie wichur i burz można zapobiec przycinając gałęzie drzew w ich bezpośrednim otoczeniu. Operatorom rzadko jednak wolno to zrobić samodzielnie. Przyjrzeliśmy się tej problematyce wspólnie z prawnikami kancelarii KTW.Legal Płonka Medaj Sobota Radcowie Prawni.
Przycinanie drzew – przepisy
Dla naszych ekspertów punktem wyjścia do rozważań był art. 49 § 1 kodeksu cywilnego, który stanowi, że „Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa”. Innymi słowy przepis ten wskazuje, że urządzenia przesyłowe, między innymi te należące do operatorów telekomunikacyjnych i funkcjonalnie związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, stanowią odrębny byt prawny od nieruchomości gruntowej na której się znajdują, nawet jeżeli są trwale związane z gruntem. Co do zasady można je więc chronić i konserwować. Warto przy tym zauważyć, że na takie same ograniczenia napotyka wycinka drzew pod liniami energetycznymi.
Z drugiej jednak strony prawo chroni własność rzeczy, a więc także i drzew (ba, nawet ich owoców). Operator telekomunikacyjny w przeważającej większości przypadków nie jest zaś właścicielem tych drzew, gruntu, na którym rosną, ani nawet gruntu przez który przechodzą gałęzie z gruntu sąsiedniego. I tu niestety kodeks cywilny nie daje jasnej podstawy prawnej by naruszyć własność innej osoby i podciąć gałęzie zagrażające urządzeniom przesyłowym operatora.
Wycinka drzew pod liniami energetycznymi i telekomunikacyjnymi a ochrona środowiska
Co więcej, okazuje się, że problematyka usuwania gałęzi drzew to nie tylko problem natury cywilistycznej, ale też ochrony środowiska. Drzewa oraz krzewy podlegają zakresowi ochrony ustanowionej w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt. 2 tej ustawy: „Usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego na wniosek właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c. – jeżeli drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń”. Zatem w sytuacji gdy drzewo lub krzew zagraża funkcjonowaniu jego urządzeń, operator telekomunikacyjny może samodzielnie, bez konieczności uzyskiwania zgody właściciela nieruchomości, wystąpić z wnioskiem o zezwolenie usunięcia drzewa lub krzewu.
To także odpowiedź na pytanie dotyczące tego, gdzie zgłosić zagrażające drzewo i gdzie zgłosić przycięcie drzew.
Wycinka drzew pod liniami energetycznymi – gdzie zgłosić?
– Brak konieczności uzyskania zgody właściciela nieruchomości nie oznacza jednak, że właściciel nie będzie stroną postępowania administracyjnego w przedmiocie udzielenia zezwolenia – zaznacza mecenas Paweł Giersz z kancelarii KTW.Legal Płonka Medaj Sobota Radcowie Prawni.
Co do zasady, zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje właściwy wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – wojewódzki konserwator zabytków (art. 83a ust. 1 o ochronie przyrody).
Złomy i wywroty
Istotny dla operatorów telekomunikacyjnych wyjątek od powyższego obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów dotyczy drzew lub krzewów stanowiących złomy lub wywroty usuwanych m.in. przez właścicieli urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c. W takim jednak wypadku, w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu, właściciele urządzeń muszą przekazać do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, informację o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew.
Należy tutaj jednak pamiętać, że pojęcia „złomy” i „wywroty” zostały zdefiniowane w ustawie o ochronie przyrody i każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny, ponieważ nie każde przewrócone czy złamane drzewo lub krzew będzie automatycznie „złomem” lub „wywrotem”. Jednym z decydujących czynników są tutaj okoliczności w jakich drzewo zostało zniszczone lub uszkodzone. Oznacza to, że do stosowania powyższego wyjątku należy podchodzić z dużą ostrożnością.
Rekompensata strat
Liczyć się należy także z koniecznością zrekompensowania strat właściciela nieruchomości, jakie może on ponieść w związku z usunięciem drzewa lub krzewu. Zgodnie z art. 83e o ochronie przyrody, usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości, na wniosek właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., następuje za odszkodowaniem na rzecz właściciela nieruchomości, a w przypadku gdy na nieruchomości jest ustanowione prawo użytkowania wieczystego – na rzecz użytkownika wieczystego nieruchomości.
Ponieważ problematyka usuwania drze, krzewów, gałęzi, „złomów” i „wywrotów” jest złożona, a możliwe okoliczności faktyczne bardzo złożone, do tematu powrócimy już wkrótce. Podkreślamy także, że każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy i w razie potrzeby warto zwrócić się po indywidualną poradę prawną. Pamiętajmy też, że podobnym zasadom podlega przycinanie drzew przez zakład energetyczny.
