Polskie małe i średnie przedsiębiorstwa coraz intensywniej inwestują w transformację cyfrową. Obecnie więcej firm przenosi swoje procesy do chmury, wdraża rozwiązania z zakresu automatyzacji i zaczyna korzystać z narzędzi analitycznych. Widać wyraźne przyspieszenie, jednak dystans do liderów Unii Europejskiej pozostaje znaczący. Szczególnie wyraźnie widać to w obszarach uznawanych dziś za fundamenty innowacyjności i konkurencyjności – takich jak sztuczna inteligencja czy zaawansowana analityka danych. Aby Polska mogła nadrobić zaległości, konieczne jest systemowe wsparcie przedsiębiorców, rozwój kompetencji cyfrowych pracowników oraz niwelowanie barier strukturalnych.
Z raportu Komisji Europejskiej Digital Decade 2024 wynika, że jedynie 3,7 proc. polskich MŚP korzysta z rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, podczas gdy średnia unijna to 8 proc. Jeszcze większa luka występuje w analityce danych – w Polsce wdrożyło ją niespełna 20 proc. firm, podczas gdy w całej UE ponad jedna trzecia. Wskaźniki te znajdują odzwierciedlenie w indeksie DESI, gdzie Polska zajmuje miejsca w końcówce stawki – 23. i 25. pozycję pod względem integracji technologii cyfrowych oraz ogólnego poziomu cyfryzacji biznesu. Dynamika zmian jest coraz wyraźniejsza, lecz przewaga unijnych liderów pozostaje trudna do nadrobienia.
– Wyniki raportu jasno pokazują, że Polska jest w stanie nadrabiać zaległości, ale potrzebujemy dużo bardziej skoordynowanych działań. Problemem jest to, że wiele firm inwestuje w pojedyncze technologie, ale nie buduje kompleksowej strategii transformacji cyfrowej. To tak, jakby wymienić silnik w samochodzie, ale nie zająć się jego układem hamulcowym czy zawieszeniem – pojedziemy szybciej, ale ryzyko trudnych do przewidzenia zdarzeń pozostaje – mówi Adam Pastuszka, Business Development Manager w Polcom.
Analityk zwraca uwagę, że problemem polskich firm nie jest brak inwestycji, ale ich fragmentaryczny charakter. Jak podkreśla, wiele przedsiębiorstw decyduje się na wdrożenie pojedynczych rozwiązań, nie mając jednocześnie całościowej strategii transformacji. Ekspert zaznacza, że aby nadgonić europejskich konkurentów, Polska musi równolegle inwestować w kompetencje pracowników, integrację systemów i bezpieczeństwo. W przeciwnym razie dystans zamiast się zmniejszać, będzie się powiększał.
Mimo licznych wyzwań coraz więcej przedsiębiorców dostrzega, że cyfryzacja jest koniecznym kierunkiem rozwoju. Z badań Banku Gospodarstwa Krajowego wynika, że od 57 do 61 proc. polskich MŚP uznaje ją za niezbędną inwestycję. Firmy są zgodne co do tego, że aby skutecznie korzystać z nowych technologii, potrzebne są szkolenia i wsparcie edukacyjne. Zarówno OECD, jak i Komisja Europejska rekomendują, by tempo transformacji wspierać programami grantowymi, doradztwem cyfrowym i inicjatywami podnoszącymi kompetencje pracowników. Zdaniem ekspertów kluczowe jest też przełamywanie mentalnej bariery, zgodnie z którą cyfryzacja jest domeną wyłącznie dużych korporacji. W rzeczywistości to właśnie mniejsze firmy mogą najbardziej skorzystać na dostępnych technologiach, wyrównując szanse w rywalizacji z większymi podmiotami. Warunkiem powodzenia jest jednak konsekwencja i traktowanie cyfryzacji jako procesu, a nie jednorazowego projektu.
Wyzwania, przed którymi stoją polskie MŚP, są jednak poważne. Raport Polcom Transformacja cyfrowa sektora MŚP w latach 2024–2026 wskazuje, że największą przeszkodą pozostaje brak specjalistów IT – z problemem tym zmaga się aż dwie trzecie firm. Ponad połowa średnich przedsiębiorstw przyznaje, że brak czasu uniemożliwił im pełną realizację planów inwestycyjnych, a prawie połowa wskazuje na wysokie koszty wdrożeń. Dodatkowym utrudnieniem jest niepewność prawna i brak stabilności regulacyjnej, który zniechęca część firm do podejmowania odważniejszych decyzji inwestycyjnych. Pastuszka podkreśla, że wielu przedsiębiorców widzi potrzebę zmian, ale blokują ich bardzo przyziemne problemy. Tworzenie ekosystemu wsparcia, obejmującego dostęp do doradztwa technologicznego, przejrzyste przepisy i stabilne programy dofinansowań, mogłoby radykalnie przyspieszyć tempo cyfryzacji w Polsce.
Pomimo trudności, perspektywy rozwoju pozostają optymistyczne. Według prognoz do 2026 roku niemal 60 proc. firm planuje rozwijać rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, automatyzacji i analityce danych. Równocześnie ponad 62 proc. przedsiębiorstw planuje migrację do chmury, a wśród najmniejszych podmiotów odsetek ten sięga prawie 70 proc. Popularność chmury wynika z jej skalowalności, szybkości wdrożeń i możliwości optymalizacji kosztów. Eksperci zwracają uwagę, że dzięki migracji do chmury mniejsze firmy zyskują dostęp do technologii jeszcze niedawno zarezerwowanych dla największych graczy. Mogą szybciej wdrażać produkty, analizować dane w czasie rzeczywistym i działać w tempie, które wcześniej było poza ich zasięgiem. Warunkiem sukcesu jest jednak odpowiednie planowanie i integracja systemów.
Cyfryzacja sektora MŚP będzie jednym z kluczowych czynników decydujących o konkurencyjności polskiej gospodarki w nadchodzących latach. Bez konsekwentnego usuwania barier kadrowych, finansowych i regulacyjnych Polska nie ma szans na szybkie dogonienie europejskich liderów. Adam Pastuszka podsumowuje, że jeżeli nie będziemy traktować cyfryzacji jako procesu strategicznego, ryzykujemy, że nawet największe inwestycje staną się jedynie chwilowym impulsem. Właściwie prowadzona transformacja cyfrowa zwiększa efektywność, otwiera dostęp do nowych rynków i wzmacnia odporność przedsiębiorstw na kryzysy. W globalnej gospodarce nie jest już dodatkiem, ale warunkiem przetrwania i rozwoju.
Czytaj także:
