Co grozi za uszkodzenie światłowodu? Czy w przypadku takiego zdarzenia wchodzi w grę tylko odpowiedzialność odszkodowawcza czy także karna? Oto kilka praktycznych rad dla operatorów, którym zerwano światłowód lub inny kabel.
Kto odpowiada za zerwanie światłowodu?
Jednym z wyzwań, z którymi zmagają się przedsiębiorcy telekomunikacyjni są kradzieże światłowodów. Media regularnie przytaczają kolejne przypadki kradzieży zarówno w dużych miastach, jak i w mniejszych miejscowościach. Zdarza się też, że kradzież jednego, stosunkowo krótkiego odcinka światłowodu prowadzi do odcięcia od sieci nawet w kilkunastu miejscowościach!
Efektem kradzieży może być przerwa w świadczeniu usług: detalicznych oraz hurtowych. Efektem przerwy w świadczeniu usług, są nie tylko straty bezpośrednio finansowe, związane z koniecznością (szybkiej!) naprawy naruszonego fragmentu sieci, ale również wizerunkowe. Klienci najczęściej nie interesują się przyczyną przerwy w świadczeniu usług – dla nich istotne jest, że telewizja, telefon oraz internet nie działają. Sama szkoda to nie tylko skradzione kable, ale np. powalone słupy telekomunikacyjne. W jednej z policyjnych notatek służbowych (z 15 listopada 2024 r.) czytamy: mężczyzna chwilę przed zatrzymaniem powalił słupy telekomunikacyjne, a następnie ukradł kable na trasie między miejscowościami (…) swoim działaniem spowodował straty na kwotę blisko 183 tysięcy złotych.
Ile kosztuje naprawa światłowodu?
Straty przedsiębiorców telekomunikacyjnych nijak się mają z potencjalnym zyskiem złodziei. Tak – przykładowo – policja pisze o zdarzeniu z maja 2024 r.: miedź uzyskaną z kabli, których wartość to blisko 10 tys. zł, sprzedał za około 800 złotych. Sprzedaż włókna światłowodowego jest przy tym jeszcze trudniejsza – zajmują się tym jedynie wyspecjalizowane punkty skupu i to głównie z myślą o ich późniejszej, bezpiecznej utylizacji.
Naprawa uszkodzenia to zaś koszt pracowników, sprzętu i nowych kabli. Choć trudno tu mówić o konkretnych sumach (zależą zawsze od konkretnego przypadku i okoliczności) to liczone są w tysiącach złotych, co jest całkowicie nieadekwatne do potencjalnego zysku z ich kradzieży.
Co grozi za uszkodzenie światłowodu?
Zabór światłowodów można uznać za kradzież, tj. przestępstwo stypizowane w art. 278 Kodeksu karnego, który stanowi, że: kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą (…) podlega karze od 3 miesięcy do lat 5. Kolejny przepis wskazuje na kradzież z włamaniem, z podwyższoną karą, od roku do 10 lat. Przez włamanie rozumie się „przełamanie zabezpieczeń”.
Oznacza to, że operator telekomunikacyjny, aby móc zażądać podwyższonej odpowiedzialności karnej, powinien stosować zabezpieczenia. Co ciekawe, w literaturze prawniczej oraz w wyrokach sądów wskazuje się nawet, że nie ma znaczenia, czy zabezpieczenie przedmiotu przed kradzieżą jest efektywne i jakich środków należy użyć, by je sforsować. Konieczne jest natomiast, aby rzecz była zabezpieczona przed kradzieżą i aby sprawca usunął zabezpieczenie.
Co istotne – nie tylko sama kradzież kabla światłowodowego jest karana! Art. 254a Kodeksu karnego reguluje tzw. Zamach na urządzenia infrastruktury. Przepis ten został uchwalony ponad dekadę temu i pierwotnie miał na celu ograniczenie uszkodzeń infrastruktury wykonanej z metali szlachetnych (np. miedzi). Przepis karze każdego, kto: zabiera, niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnym do użytku element wchodzący w skład sieci (…) telekomunikacyjnej. Oznacza to, że dyspozycja przepisu prawnego jest znacznie szersza niż kradzież.
Z drugiej strony – niektóre orzeczenia wskazują, że w przypadku zamachu na urządzenia infrastruktury istotny jest negatywny wpływ na funkcjonowanie usług. Stąd wniosek, że warto przygotować dowody wskazujące, że na skutek zdarzenia doszło do ograniczenia funkcjonowania sieci telekomunikacyjnej. Przepis ma na celu karanie każdego, kto czyni niezdatną do użytku sieć telekomunikacyjną. Jest to o tyle istotne, że sprawca zabierający element linii telekomunikacyjnej, gdy czyni to w celu innym niż przywłaszczenie (przykładowo tylko po to, by zakłócić działanie linii i zabrany element pozostawić na miejscu swojego działania, w stanie nienaruszonym) już popełnia przestępstwo. Nie trzeba mu nawet udowadniać zamiaru bezpośredniego przywłaszczenia prowadzącego do kradzieży. Przestępstwo zamachu na infrastrukturę jest zagrożone karą od 6 miesięcy do 8 lat – a więc górna granica jest wyższa niż przy zwykłej kradzieży!
Kara za uszkodzenie światłowodu – koszty
Pojawia się pytanie – czego można żądać od złodziei. Odpowiedź brzmi: naprawienia szkody. Już na etapie postępowania karnego pokrzywdzony (tu: właściciel uszkodzonej lub skradzionej infrastruktury) może żądać naprawienia szkody od osoby odpowiedzialnej za zerwanie światłowodu. Zgodnie z art. 46 Kodeksu karnego, w przypadku wniosku pokrzywdzonego (lub innej uprawnionej osoby), sąd jest zobowiązany orzec o obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W uproszczeniu – rozstrzygnięcie o odszkodowaniu odbywa się na zasadach prawa cywilnego.
Ważne, że zakres tej regulacji obejmuje jedynie przypadki, w których dochodzi do skazania, a odpowiedzialność za uszkodzenie kabla została jednoznacznie ustalona. Przepisy wskazują także, że orzeczenie odszkodowania w toku postępowania karnego nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego.
Pokrzywdzony może złożyć wniosek o odszkodowanie za uszkodzenie kabla aż do zamknięcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Należy również pamiętać, że ponieważ omawiane przestępstwa są ścigane z oskarżenia publicznego, pokrzywdzony może działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego.
Uszkodzenie infrastruktury telekomunikacyjnej – podsumowanie
Warto dbać o własny interes w toku postępowania przygotowawczego oraz sądowego w sprawie kradzieży światłowodów. Aktywna postawa może doprowadzić nie tylko do skazania sprawców kradzieży lub uszkodzenia kabli, lecz także uzyskanie stosowanego odszkodowania.
Więcej aktualnych informacji ze świata telekomunikacji dostępne jest także w Biuletynie kancelarii Prawnej Media. Zapisz się, by być na bieżąco! https://kancelaria.media.pl/biuletyn/ oraz na stronie prawokomunikacjielektronicznej.pl.
