Zapytaliśmy administrację rządową o to, w jaki sposób cyfryzacja przenika działania trzech kluczowych ministerstw: zdrowia, infrastruktury oraz rozwoju i technologii. Odpowiedzi, które otrzymaliśmy, rzucają światło na różnorodne podejścia i tempo wdrażania rozwiązań cyfrowych w poszczególnych obszarach administracji publicznej.
Z jednej strony widać zaangażowanie w rozwój konkretnych narzędzi – od e-usług zdrowotnych, przez platformy wspierające przedsiębiorców i innowacje, po cyfrowe systemy zarządzania infrastrukturą. Każdy z resortów zdaje się działać według własnej strategii, odpowiadając na specyficzne potrzeby sektora, za który odpowiada. Z drugiej strony wyłania się obraz fragmentaryczności – poszczególne inicjatywy nie zawsze się zazębiają, a brak systemowego podejścia utrudnia pełne wykorzystanie potencjału technologii.
W dobie rosnącej presji na sprawność, transparentność i odporność instytucji publicznych, potrzeba stworzenia spójnej, międzyresortowej architektury cyfryzacji staje się nie tylko wskazana, ale wręcz pilna.
Zdrowie bardziej cyfrowe
Dla Ministerstwa Zdrowia cyfryzacja to nie tylko wygoda dla pacjenta – to narzędzie podnoszenia jakości i efektywności całego systemu. Systemy takie jak e-recepta, e-skierowanie, e-zwolnienie, mojeIKP czy EDM (Elektroniczna Dokumentacja Medyczna) tworzą spójne, wielowymiarowe środowisko informacyjne, które w przyszłości ma zostać wzbogacone o narzędzia sztucznej inteligencji.
Centrum e-Zdrowia, które odpowiada za wdrażanie tych rozwiązań, w najbliższych latach przeznaczy 1,25 mld PLN z KPO na dalszą integrację i rozwój systemów. Celem jest stworzenie pełnego cyfrowego ekosystemu zdrowia – obejmującego pacjentów, lekarzy, pielęgniarki, instytucje publiczne i strategiczne jednostki planowania. Kluczowe tu są także kwestie cyberbezpieczeństwa i interoperacyjności z innymi resortami oraz systemami państwowymi.
W odpowiedzi od Ministerstwa Zdrowie otrzymaliśmy też informację:
Ministerstwo Cyfryzacji (MC) jest dla nas ważnym partnerem w procesie cyfryzacji, czego przejawem jest np. współpraca nad:
- Strategią Cyfryzacji Polski do 2035 r. czy wypracowaniem rekomendacji związanych z dostępnością cyfrową na kilku płaszczyznach: aplikacji, szerzenia wiedzy, dostępności stron, dokumentów dostępnych cyfrowo;
- projektem Rządowej Chmury Obliczeniowej dla systemów obszaru zdrowie;
- Architekturą Informacyjną Państwa (AIP); AIP to formalny opis sposobu zorganizowania systemów teleinformatycznych i zasobów informacyjnych państwa oraz metoda zarządzania ich rozwojem zgodnie z wytycznymi Programu Zintegrowanej Informatyzacji Państwa. AIP zawiera pryncypia, standardy, modele i procesy zarządzania oraz elementy konieczne do zrealizowania wizji cyfrowego państwa występujące w warstwie prawnej, organizacyjnej, semantycznej i technicznej.
Cyfrowa transformacja polskich firm oczami MRiT
Ministerstwo Rozwoju i Technologii z kolei skupia się na cyfrowym wsparciu sektora przedsiębiorstw, w szczególności MŚP. Odpowiedzi resortu pokazują, że główną barierą cyfryzacji nie jest dziś technologia, lecz brak kompetencji, świadomości i wewnętrznej gotowości firm.
W zakresie kompetencji MRiT prowadzone są następujące działania związane z transformacją cyfrową:
- Opracowanie Programu Transformacji Cyfrowej Przedsiębiorstw, który kompleksowo ujmie obecne problemy firm, związane z technologiami i cyberbezpieczeństwem, a także zaproponuje działania wpisujące się w osiągnięcie celów kluczowych z punktu widzenia polskiej gospodarki. Bardzo istotnym elementem Programu będzie również praca nad konieczną zmianą postrzegania cyfryzacji i edukacja w zakresie funkcjonowania w ciągłej zmianie, jaką jest transformacja cyfrowa.
- Portal biznes.gov.pl i Konto Przedsiębiorcy – serwis przeznaczony dla osób zamierzających rozpocząć i prowadzić działalność gospodarczą. Celem portalu jest pomoc w realizacji spraw związanych z założeniem i prowadzeniem działalności gospodarczej oraz uproszczenie formalności niezbędnych do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej. Zawiera blisko 400 usług online, około 500 aktualnych artykułów dotyczących obowiązującego prawa, wymaganych procedur i formalności związanych z zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej w Polsce i Unii, oraz Centrum Pomocy, czyli eksperci, którzy odpowiadają na pytania dotyczące prowadzenia biznesu.
- Elektronizacja umów pracodawców z pracownikami lub zleceniobiorcami – cyfryzacja procesów kadrowych w przedsiębiorstwach, która usprawni proces prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce poprzez udostępnienie nowych cyfrowych usług i funkcjonalności.
- BrandHub – rozbudowa portalu Trade.gov.pl o komponenty zapewniające wsparcie przedsiębiorców w rozwijaniu międzynarodowej działalności e-commerce oraz budowaniu strategii eksportu online.
- Platforma Internetowa Polityki Zakupowej Państwa, której celem jest opracowanie i wdrożenie internetowego portalu wspierającego Politykę Zakupową Państwa na lata 2022 – 2025. Dzięki platformie przedsiębiorcy będą mogli pozyskać niezbędną wiedzę o procesach zakupowych instytucji publicznych, zgromadzoną w jednym miejscu i skorzystać z dedykowanych e-usług.
- Wprowadzenie instrumentu „Cyfrowy start dla biznesu”, który będzie wspierał nowopowstałe firmy w rozwoju cyfrowym. Pakiet ten będzie składać się z propozycji rozwiązań, cyfryzujących procesy biznesowe już na początku działania firmy i ułatwiających jej prowadzenie.
- Program Firma Bezpieczna Cyfrowo, której celem jest wzmocnienie świadomości i podniesienie kompetencji cyfrowych (w szczególności cyberbezpieczeństwa) wśród właścicieli i pracowników MŚP oraz w konsekwencji wzrost poziomu ucyfrowienia i cyberbezpieczeństwa MŚP.
- Wsparcie w ramach 9 Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowych (EDIH), wybranych w konkursie Komisji Europejskiej, których celem jest zwiększenie świadomości i wykorzystania technologii cyfrowych oraz rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji przez MŚP. EDIH będą świadczyć usługi szkoleniowe, doradcze w zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii, testowania, a także wsparcie w znalezieniu źródeł finansowania transformacji cyfrowej.
- Kampania edukacyjno-informacyjna dla przedsiębiorców upowszechniająca korzyści płynące z technologii cyfrowych. Jej celem jest podniesienie powszechnej świadomości o korzyściach płynących z technologii cyfrowych wśród przedsiębiorców i ich pracowników, w szczególności w zakresie e-usług publicznych, wiedzy na temat cyberbezpieczeństwa i wykorzystania technologii cyfrowych. Kampania będzie trwała w latach 2025-2027 i obejmie: kampanie internetowe, kampanie PR oraz 20 akcji specjalnych.
- Platforma Elektronicznego Fakturowania (PEF) – portal służący obsłudze faktur między zamawiającymi i wykonawcami zamówień publicznych. PEF działa w sieci PEPPOL, dzięki czemu możliwe jest bezpłatne połączenie z innymi dostawcami oraz urzędami w Unii Europejskiej. PEF umożliwia wykonawcom bezpieczne wystawianie, wysyłanie i odbiór ustrukturyzowanych faktur elektronicznych. Dodatkowo, dzięki API, systemy księgowe instytucji i firm mogą zostać zintegrowane z Platformą.
- Realizacja projektu System do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB), mający na celu scyfryzowanie procesu budowlanego realizowanego przez organy administracji architektoniczno‑budowlanej i nadzoru budowlanego.
- Rozbudowa krajowego systemu serwisów monitoringowych, produktów, narzędzi analitycznych i usług i towarzyszącej infrastruktury wykorzystujących dane satelitarne projektu mający na celu zwiększenie efektywnego wykorzystania satelitarnej obserwacji Ziemi w Polsce (zwłaszcza z uwzględnieniem podmiotów sektora publicznego) oraz dostarczenie użytkownikowi przetworzonych i aktualnych informacji oraz tym samym, zwiększenie użycia danych satelitarnych na potrzeby gospodarki i państwa. Efektywne wykorzystanie danych satelitarnych umożliwi lepsze monitorowanie, a przez to m.in. ochronę środowiska oraz klimatu.
- Portal o cyfryzacji zagospodarowania przestrzennego (geoportal.gov.pl) udostępnia niezbędne informacje oraz narzędzia służące cyfryzacji aktów planowania przestrzennego. Udostępnia przestrzenne dane cyfrowe, tworzone w całym kraju w jednym standardzie, dzięki czemu możliwy jest dostęp do wiarygodnej, kompletnej oraz aktualnej informacji o planowanym zagospodarowaniu przestrzennym w trybie on-line.”
Ministerstwo odniosło się też do szerszego kontekstu cyfryzacji:
Kluczowym elementem rozwoju polskiej gospodarki jest podnoszenie ucyfrowienia polskich firm, które na tle Unii Europejskiej wypada słabo. W Polsce dwie trzecie firm cechuje się niską intensywnością cyfrową. Jedna trzecia z nich nie wykorzystuje żadnych narzędzi cyfrowych, a jeśli jakichś używają, to są to narzędzia podstawowe, jak media społecznościowe czy płatności online. Ponadto, aż 33% MŚP jest zupełnie niezainteresowanych transformacją cyfrową. Są to warunki niewystarczające, by móc konkurować na rynku i odpowiadać na rosnące oczekiwania klientów. Dlatego MRiT uważa ten aspekt za priorytetowy.
MRiT ściśle współpracuje z odpowiednimi departamentami Ministerstwa Cyfryzacji, łącząc i rozwijając systemy informatyczne, współpracując w opracowaniu polskich i unijnych dokumentów strategicznych związanych z cyfryzacją, ze szczególną dbałością o interes polskiego przedsiębiorcy. Jesteśmy zdania, że tylko ścisła współpraca międzyinstytucjonalna pozwoli na efektywny rozwój cyfrowych usług publicznych i podniesienie jakości kontaktu z administracją.
Cyfryzacja wymaga współpracy
Choć Ministerstwo Infrastruktury odesłało do strony internetowej, wskazując, że cyfryzacja leży w gestii Ministerstwa Cyfryzacji, nie można pomijać roli MI w tworzeniu ram pod przyszłą transformację.
Na tym tle znaczenia nabiera integracja działań między resortami. To wszystko wymaga wspólnej, dobrze skoordynowanej cyfrowej infrastruktury państwa – zarówno od strony technologicznej, jak i organizacyjnej, prawnej i społecznej.
Kluczowe jest tworzenie spójnego systemu i zrozumienie, że działa on w ramach jednego cyfrowego ekosystemu.
