W projekcie nowej ustawy rząd proponuje zwiększenie zachęt finansowych dla pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Od kiedy?
W Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w Sejmie RP odbywa się dziś (3 grudnia 2024 r.) się pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Głównym celem proponowanego ustawodawstwa jest zwiększenie zachęt finansowych dla pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych.
– Według Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej osoby niepełnosprawne stanowią 12,2 proc. mieszkańców naszego kraju. W 2025 r. kwota dodatkowych kosztów ma wynieść 554 500 000 zł – mówi Marek Woch, ekspert Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl.
Rządowa propozycja obejmuje:
- zwiększenie miesięcznych dotacji: rząd planuje podwyższenie miesięcznych dotacji przyznawanych pracodawcom za każdego zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego. Dotacje te mają na celu pokrycie dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych;
- dostosowanie mechanizmu finansowania: sposób, w jaki rząd finansuje te dotacje, również ulega zmianie. Zamiast stałego procentu, rząd będzie przyznawał do określonego procentu całkowitych środków przeznaczonych na ten cel. Ta elastyczność ma pozwolić lepiej dopasować finansowanie do rzeczywistych potrzeb.
Wysokość dofinansowań
Ustawowej stawka dofinansowań do wynagrodzeń miałaby zostać zwiększona o około 15 proc. Wysokość miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń wyniosłaby więc:
- w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności: 2760 zł (dotychczas 2400 zł);
- w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności: 1550 zł (dotychczas 1350 zł);
- w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności: 575 zł (dotychczas 500 zł).
Ponadto w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, którym orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych (czyli dla osób ze schorzeniami szczególnymi), kwoty te podwyższone mają zostać do następującej wysokości:
- w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności: 1380 zł (dotychczas 1200 zł);
- w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności: 1035 zł (dotychczas 900 zł);
- w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności: 690 zł (dotychczas 600 zł).
W uzasadnieniu projektu podkreślono znaczący wzrost minimalnego wynagrodzenia w Polsce. Dotacje dla pracodawców zatrudniających pracowników niepełnosprawnych nie nadążają za tym wzrostem. Ta różnica płacowa utrudnia pracodawcom zatrudnianie osób niepełnosprawnych.
Zachęcanie do zatrudnienia
Cel rządu jest jasny – zwiększenie dotacji ma na celu zachęcenie pracodawców do zatrudniania większej liczby osób niepełnosprawnych i utrzymania już zatrudnionych. Proponowane zmiany mają też przynieść korzyści osobom niepełnosprawnym poprzez poprawę ich szans na zatrudnienie i bezpieczeństwo pracy.
Dostosowanie mechanizmu finansowania ma na celu zapewnienie, że zasoby rządowe są wykorzystywane efektywnie i skutecznie. W uzasadnieniu projektu podkreślono, że proponowane zmiany są zgodne z przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi pomocy państwa.
W praktyce wyższe dotacje mogą zachęcić więcej pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych, zmniejszając tym samym stopy bezrobocia w tej grupie. Mogą też prowadzić do wyższych wynagrodzeń dla pracowników niepełnosprawnych.
Chociaż proponowane zmiany mogą nie zwiększyć całkowitych wydatków rządowych w krótkoterminowej perspektywie, mogą prowadzić do wyższych kosztów w dłuższej perspektywie, jeśli nastąpi znaczący wzrost liczby pracowników niepełnosprawnych.
Zdaniem Marka Wocha dalszej analizy wymaga długoterminowy wpływ tej regulacji.
– Interesujące byłoby ocenienie długoterminowych skutków proponowanych zmian, w tym trwałość zwiększonych dotacji i ich ogólny wpływ na zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Można też przeprowadzić badania, aby ocenić, czy zwiększone dotacje są skuteczne w osiągnięciu ich zamierzonego celu zwiększenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych – zauważa ekspert. – Chociaż zachęty finansowe są ważne, kluczowe jest również uwzględnienie dostępności niezbędnych udogodnień i wsparcia, aby umożliwić osobom niepełnosprawnym pełne uczestnictwo w miejscu pracy – dodaje.
Według projektodawców kwota miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego w wysokości wskazanej ustawą, będzie mogła być zastosowana po raz pierwszy do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego za okres począwszy od stycznia 2025 r.
